Er blijkt uit onderzoek dat bij 85% van de katten ouder dan 3 jaar in meer of minder mate gebitsproblemen aanwezig zijn. Dat gaat van licht ontstoken tandvlees tot soms ernstige aantastingen van meerdere elementen. Hier onder worden twee aandoeningen toegelicht die vrij pijnlijk zijn voor de kat. Helaas laten katten pijn heel vaak slecht aan ons merken.
Tandresorptie
Wat is tandresorptie en hoe ontstaat het bij de kat?
Het is een aandoening die veel voorkomt bij katten. Tandresorptie ontstaat doordat odontoclasten, cellen die betrokken zijn bij de tandafbraak, de tand resorberen (afbreken). Door de resorptie door odontoclasten ontstaan er resorptieleasies, ofwel gaten in de tand. Dit proces begint aan de buitenzijde van de wortel (het wortelcement). Het proces breidt zich steeds verder uit en tast dan ook het tandbeen (dentine) aan. De resorptie zal steeds verder gaan richting de kroon (het glazuur) en uiteindelijk het wortelkanaal (pulpa). Het tandbeen rondom het wortelkanaal wordt pas in het allerlaatste stadium aangetast. De oorzaak van de resorptie door odontoclasten is onbekend. Mogelijke oorzaken kunnen beschadigingen van het glazuur zijn of ontstekingen van het tandvlees. De aanwezigheid van tandplak en tandsteen kan dus een rol spelen bij de ontwikkeling van tandresorptie.
Wanneer moet je als eigenaar denken aan gebitsproblemen bij je kat?
Als hij/zij de volgende verschijnselen heeft:
- Uit de mond stinken
- Overmatig speekselen
- Vermageren
- Niet willen eten
- Met een scheve kop eten
- Geen koude vloeistoffen willen drinken
- Plotseling stoppen met eten of drinken
- Humeurig is
Hoe herkennen wij tandresorptie bij de kat?
Tandresorptie is te diagnosticeren door het bekijken van het gebit en het controleren van het gebit met een sonde. Soms is er een resorptieleasie zichtbaar op de overgang van wortel naar kroon. Als we kijken naar het gebit valt op dat bij de aangedane tanden en kiezen het omringende tandvlees rood is. Bij het aanraken van de tand of kies zal de kat pijnlijk reageren, (soms) klapperen met de kaak en gaat het tandvlees bloeden. Door te kijken en voelen naar de tanden vinden we bij 25% van de katten tandresorptie. Dat betekent dat bij 75% van de katten die deze problemen ook hebben de tandresorptie niet in de spreekkamer gezien wordt. Daar kan het zijn dat we enkel rood tandvlees zien, dat makkelijk bloed. Met behulp van dentaal röntgenonderzoek kunnen deze resorptieleasies wel in beeld gebracht worden. Dit komt doordat resorptielaesies vlak onder het tandvlees ontstaan. Indien er twijfel is over de aanwezigheid van resorptieleasies, worden er dentale röntgenfoto’s gemaakt van de kiezen en tanden waarbij resorptielaesies het meest voorkomen.
Een dentale röntgenfoto van de kat. Bij de linker kies ziet u een tandresorptie.
Hoe behandelen we tandresorptie bij een kat?
Als er sprake is van tandresorptie, dan is de enige mogelijke behandeling het trekken van de aangedane tand of kies (extractie). Vooraf aan het trekken van de aangetaste kies worden dentale röntgenfoto’s gemaakt, zodat duidelijk is in hoeverre de wortel is aangetast. Ook niet zichtbare resorptieleasies kunnen hiermee zichtbaar worden gemaakt. Als uw kat tandresorptie heeft gehad is het helaas zeer goed mogelijk dat er meerdere zullen volgen. Het is daarom aan te raden uw kat hier geregeld op te controleren.
Hoe kunnen we voorkomen dat andere gebitselementen worden aangetast?
Probeer het ontstaan van tandresorptie te voorkomen door het ontstaan van tandplak en tandsteen tegen te gaan. Poets de tanden en kiezen!!
Als er tandsteen aanwezig is, laat het gebit schoonmaken onder verdoving. Een zogenaamde professionele gebitsreiniging. En ga daarna de tanden en kiezen poetsen.
Want de oorzaak was of is: De combinatie van ontstekingen aan het mondslijmvlies (oppervlakkige ontstekingen noemen we gingivitis en verder gevorderde noemen we paradontitis) en het vóórkomen van lokaal vitamine D activeert de odontoclastische cellen die dan een resorptieplaats maken. Het is niet het gehalte aan vitamine D in het voer, maar meer de aanwezigheid van lokaal vitamine D in het parodontale ligament in combinatie met een gingivitis of parodontitis. Het is erg belangrijk dat de katten een gezond gebit hebben. Het bestrijden van tandplak en tandsteen vermindert de kans op het ontstaan van tandresorptie.
FCGS= Feline Chronic Gingivitis Stomatitis complex
Als de tandvleesontsteking dieper en verder de mond intrekt dan alleen rond de tanden, noemen we het FCGS. Slijmvliesontstekingen kunnen ontstaan door virus infecties zoals Kattenaids, Leucose, Calicivirus of een Herpesvirus infectie. Ook kunnen bacteriën zorgen voor een slijmvliesontsteking. Ook komen er slijmvliesproblemen voor door allergische reacties of door tumoren. De tumor kan gelokaliseerd zijn, vooral bij katten is een plaveiselcelcarcinoom hier een voorbeeld van.
Bij jonge katten zien we ook een juveniele gingivitis, vooral bij Maine Coons en Noorse boskatten van 4-8 maanden wordt dit nog wel eens waargenomen.
Oorzaken kunnen zijn:
FCGS is een multifactoriële ziekte, er is niet 1 oorzaak maar een combinatie van meerdere oorzaken:
- Tandplak en tandsteen
- Afgebroken tanden en kiezen (eventuele wortelresten)
- tandresorptie
- Verminderde weerstand door bijvoorbeeld een virusziekte kattenaids of leucose.
- Calicivirus: In een aantal onderzoeken komt naar voren dat 95-100 % van de gevallen met deze problemen een Calicivirus infectie doormaakt of heeft doorgemaakt. We hebben vele katten laten onderzoeken op Calicivirus en in al die gevallen was de kat positief op het Calicivirus, er was dus op dat moment een infectie met het Calicivirus. geen van deze katten was positief oor het Herpesvirus.
- Voedingsallergie
- Atopie (allergie)
- Idiopathisch (dat wil zeggen dat er geen oorzaak aan te wijzen is)
Behandeling
Het gebit wordt van tandplaque en tandsteen ontdaan en daarna gepolijst. Hierna wordt het eventueel overtollige slijmvlies met een scherpe lepel verwijderd. Dan is het belangrijk om de tanden en kiezen te gaan poetsen door bijvoorbeeld een gaasje om de vinger te wikkelen. Ook wordt er gedurende 1 maand antibioticum voorgeschreven. Als dit niet werkt of als na stoppen met antibiotica de klachten snel terug komen, kan een volgende stap zijn om alle kiezen te trekken. Katten kunnen nog prima eten zonder kiezen en als de pijn hier mee verdwijnt zijn ze zoveel vrolijker.
Als ook dit alles niet werkt ….
Bij sommige katten zal zelfs deze meest rigoureuze behandeling, het trekken van alle elementen, geen blijvende oplossing bieden. Deze katten krijgen de rest van hun leven nsaid’s (=pijnstiller/ontstekingsremmers ) in een onderhoudsdosering. Indien er momenten zijn dat deze niet meer voldoende werken: geen eetlust, pijnuitingen, kwijlen en slijm uit de mond dan geven we tijdelijk i.p.v. nsaid’s corticosteroïden eventueel in combinatie met een antibioticum. De klachten worden hierdoor even onderdrukt en de kwaliteit van leven voor de kat verhoogd. Als het weer goed gaat gaan we weer naar de nsaid.
Denk u dat uw kat tandresorptie of gingivitis heeft of hebt u nog vragen na het lezen van het bovenstaande, neem dan gerust contact met ons op. Wij kunnen in het bekje van uw kat kijken en beoordelen of een behandeling van het gebit voor uw kat noodzakelijk is.