Astma

Wat is astma?

Bij de kat komt regelmatig chronische bronchitis voor. Bronchitis is eigenlijk een ontsteking van de lagere luchtwegen, dat wil zeggen de luchtwegen in de longen. Deze bronchitis kan door verschillende oorzaken ontstaan. Meestal is er sprake van een allergische aandoening (d.w.z. een aandoening die ontstaat door overreactie van het eigen afweersysteem op een bepaalde prikkel) van de bronchiën. Dan spreken we over astma. De verschijnselen treden op als de luchtwegen samentrekken als reactie op een prikkel (een allergeen, datgene waar de kat allergisch voor is, of stress). Daarnaast is er ook sprake van een overmatige slijmproductie, zwelling en ontsteking in de luchtwegen. Dit alles leidt tot een vernauwing van de luchtwegen (en dan met name de bronchiën en de kleine vertakkingen van de bronchiën, de zgn. bronchioli). Deze vernauwing zorgt ervoor dat de kat niet meer diep adem kan halen en gaat hoesten. De verschijnselen kunnen wisselen van een beetje hoesten tot acute benauwdheid, afhankelijk van de mate van vernauwing van de luchtwegen. De astma aanvallen kunnen gepaard gaan met niezen, overgeven en een bijgeluid met ademen.

Wat zijn de verschijnselen?

Verschijnselen die kunnen optreden bij een kat met astma zijn:

• Piepende ademhaling
• Moeite met ademhalen
• Aanhoudend hoesten, soms lijkt het op het overgeven van een haarbal wat niet lukt
• Zitten in borstbuik-houding met de schouders ingetrokken en de nek uitgestrekt richting de grond
• Opgeven van slijm tijdens het hoesten
• Sloomheid
• Met open mond ademen
• Geforceerde ademhaling na inspanning
• Naar lucht happen, nek uitgestrekt

De verschijnselen van astma kunnen erg wisselen per kat, maar ook per tijdstip. Soms treden ze aanvalsgewijs op, soms zijn ze continu aanwezig. Verder zijn de symptomen bij sommige katten seizoensgebonden. Een kat met astma kan op elk moment een acute astma aanval krijgen. Als dit gebeurt, is het belangrijk om zo snel mogelijk contact met de dierenarts op te nemen. Astma kan in principe bij elke kat op elke leeftijd optreden.
Bij twijfel of uw kat benauwd is, is het belangrijk om de ademhaling van uw kat te tellen. Het is belangrijk dat uw kat in rust is (en niet aan het spinnen is, aangezien de ademhaling dan ook sneller wordt!). Als een kat in rust is / ligt te slapen mag de ademhaling niet sneller zijn dan 30x per minuut. Verder is het zo dat katten in principe nooit met hun bekje open ademen. Als ze hun bekje open hebben, wijst dit ook vaak op ernstige benauwdheid.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Katten met klachten van de luchtwegen, zoals hoesten of benauwdheid, worden nauwkeurig onderzocht. Er wordt onder andere gekeken naar de lichaamstemperatuur, de gevoeligheid van de luchtpijp en er wordt uitgebreid naar de longen en het hart geluisterd. Bij dieren met astma worden er meestal afwijkende longgeluiden gehoord zoals piepen.
De diagnose astma is een diagnose die op basis van uitsluiting wordt gesteld. Allereerst moet er gekeken worden of er niet sprake is van een hartaandoening, aangezien een hartaandoening ook kan leiden tot hoesten en/of benauwdheid. Dit wordt gedaan door uitgebreid naar het hart te luisteren en naar de pols te voelen. Indien er over het hart getwijfeld wordt kan er verder onderzoek gedaan worden.
Daarnaast wordt er gekeken of er geen aanwijzingen zijn voor een infectie of voor longworm.
Om meer zekerheid te krijgen kan een röntgenfoto van de borstkas gemaakt worden om de longen te beoordelen.
Bij dieren met astma of chronische bronchitis worden op een röntgenfoto afwijkingen in de longen gezien. Vaak kunnen er zgn. donuts en tramrails gezien worden in de longen. Deze wijzen op verdikking van de wand van de bronchiën door ontsteking en slijmophoping.
Maar zoals al eerder genoemd is, wordt de diagnose astma gesteld op basis van uitsluiting. Als er geen aanwijzingen zijn voor onderliggende aandoeningen en uw kat goed reageert op de therapie is dit voldoende om de diagnose astma te stellen.

Waardoor wordt astma veroorzaakt?

Astma kan door veel verschillende oorzaken veroorzaakt worden. Hieronder worden een aantal van de verschillende mogelijke oorzaken genoemd:

• Rook: kaarsen, sigaretten, wierook enz.
• Luchtjes: luchtverfrisser, parfum, enz.
• Chemicaliën: verf, spuitbussen, nieuwe vloerbedekking
• Omgeving: pollen, schimmel, vocht, koude lucht
• Stof: huisstofmijt, stof van de kattenbak
• Oververmoeidheid (te druk geweest)
• Stress
• Overgewicht

Vaak is er niet achter te komen wat de oorzaak van astma bij uw kat is.

Wat is de behandeling van astma bij de kat?

Behandeling bij een acute aanval:

Een kat met een acute astma aanval is ernstig ziek. Het dier is aan het hoesten, haalt piepend adem of is zelfs naar adem aan het snakken. Directe behandeling is dan nodig omdat het dier anders kan overlijden. De behandeling zal in dat geval uit een aantal aspecten bestaan:

• Omdat de luchtwegen sterk vernauwd zijn, krijgt de kat een tekort aan zuurstof. Door een kat aan 100% zuurstof te leggen komt er meer zuurstof de longen in en kan het bloed beter voorzien worden van zuurstof.
• Toediening van corticosteroïden. Corticosteroïden zorgen ervoor dat zwellingen afnemen en remmen ontstekingsreacties. Hierdoor gaan de luchtwegen minder dicht zitten.
• Bronchus verwijden. Medicatie die zorgt dat de spieren die rond de bronchus zitten ontspannen. Doordat de bronchiën wijder open gaan, kan de zuurstof beter de longen bereiken.

Een kat met een acute astma aanval zal over het algemeen in de kliniek opgenomen worden.

Behandeling thuis

Als een kat een acute astma aanval overleefd, kan het dier weer naar huis. Thuis moet dan begonnen worden met een therapie om de astma zoveel mogelijk te bestrijden. Dit geldt ook voor katten waarbij astma vastgesteld wordt, maar die geen acute astma aanval hebben gehad. In principe kan elke kat met astma op elk moment een aanval krijgen. Het is daarom belangrijk om de chronische ontstekingen in de luchtwegen zoveel mogelijk te bestrijden. Soms duurt het een poosje voordat de juiste behandeling voor uw kat gevonden is.
Een belangrijk hulpmiddel bij het vaststellen van de juiste diagnose en de juiste behandeling is het bijhouden van een dagboek over uw kat. Hierin kan onder andere bijgehouden hoe het met het hoesten van de kat gaat, hoe het met de ademhaling gaat, wanneer de kat een aanval krijgt en wanneer de kat medicatie krijgt. Op die manier is het soms mogelijk om te ontdekken of er sprake is van een seizoensgebonden astma en soms zelfs om de oorzaak van de astma te achterhalen.
Het is belangrijk om uw kat 1-2x per jaar te laten controleren en dan ook door te spreken met de dierenarts hoe het gaat.

Kortdurende behandeling

Meestal zal bij de eerste diagnose van astma begonnen worden met een combinatie van antibiotica en een corticosteroïd. De antibiotica wordt erbij gegeven om een infectie van de luchtwegen te voorkomen dan wel te behandelen. Door de aanwezige astma is de weerstand van de luchtwegen minder en kan er makkelijker een infectie plaatsvinden. De corticosteroïd wordt gegeven om de ontstekingsreactie in de luchtwegen te remmen en dus de oorzaak (de astma) te behandelen.
Het is verstandig om na afloop van de medicatie de kat te laten controleren bij de dierenarts of de verschijnselen helemaal verdwenen zijn.
Er zijn heel veel katten met astma die maar af en toe last hebben van hun astma. Deze katten hoeven alleen behandeld te worden als er sprake is van verschijnselen zoals hoesten. Andere katten hebben een ernstiger vorm en zullen langdurig behandeld moeten worden.

Medicatie via inhalatie

Als uw kat langdurig behandeld moet worden voor astma is het verstandig om te overwegen om gebruik te gaan maken van inhalatie medicatie (d.w.z. medicijnen toedienen via de luchtwegen). Op die manier komen de medicijnen op de juiste plek (de luchtwegen en de longen) zonder te zorgen voor veel bijwerkingen (die je wel hebt als er v.b. pillen gegeven moeten worden). Bijwerkingen van systemische toediening (d.w.z. het geven van pillen of injecties) van corticosteroïden zijn het risico op o.a. suikerziekte, gedragsveranderingen, veel drinken en plassen, blaasontstekingen en gewichtstoename.
Om medicijnen via inhalatie toe te passen is een speciale ‘puffer’ voor de kat ontwikkeld, de zgn. aerocat®.
Via de puffer kunnen twee verschillende medicijnen toegediend worden, namelijk een corticosteroïd (Flixotide®) voor het remmen van de ontsteking en een middel dat zorgt voor verwijding van de bronchus (Salbutanol®), om de luchtwegen wijder te maken indien er sprake is van benauwdheid.
De moleculen van de gebruikte corticosteroïd zijn zo groot dat ze niet vanuit de longen in het bloed opgenomen worden. Daarom treden er geen bijwerkingen op in de rest van het lichaam zoals bij systemisch gebruik.
Als corticosteroïden via de inhalator toegepast worden duurt het 7-10 dagen voordat de werking zichtbaar wordt.
Mogelijke bijwerkingen van de inhalatie-therapie:

• Hoesten: soms hoesten de katten in de eerste weken na het gebruik van de puffer wat meer. Dit zal na verloop van de tijd minder worden.
• Contact uitslag: soms ontstaat er een uitslag op het gezicht waar het mondmasker tegen de huid aankomt. Om dit te voorkomen kan het hoofd van de kat na gebruik van de inhalator afgenomen worden met een vochtige doekje.

Verder is er via internet ook veel informatie te vinden over katten met astma. Een goede site die veel informatie en handige tips geeft is: www.fritzthebrave.com